Verkiezings- programma

• Groen staat bij GroenLinks voor milieu en duurzaamheid. We wonen in Aa en Hunze in een prachtige gemeente, maar tegelijkertijd staan natuur- en landschapswaarden onder druk. Voorbeelden daarvan zijn de groei van de recreatieftoeristische sector en de plannen voor gedeeltelijke verdubbeling van de N34. GroenLinks wijst deze verdubbeling af en is voorstander van een maximum snelheid op de N34 van 80 kilometer per uur. Het verkeersplein bij Gieten moet wél worden aangepast. Ook de stikstofproblematiek en het gebruik van chemische middelen in de landbouw (bollenteelt!) vormen een bedreiging voor natuur en landschap. GroenLinks is van mening dat het beleid met betrekking tot milieu en duurzaamheid geїntensiveerd en versneld moet worden. Ook de energietransitie moet voortvarend worden aangepakt. De gemeente stimuleert het gebruik van (biologische) streekproducten, ook binnen het gemeentehuis. 

• Links staat bij GroenLinks voor de sociale kant van het beleid. Iedereen moet voldoende kansen en mogelijkheden hebben om mee te doen in de samenleving. Iedereen telt mee in Aa en Hunze. Inwoners die een extra steuntje in de rug nodig hebben kunnen rekenen op de inzet van GroenLinks. Eerlijk delen is belangrijk. Waar nodig stimuleert, faciliteert en ondersteunt de gemeente haar inwoners om volwaardig mee te kunnen doen. Armoede moet bestreden worden, maar er moet vooral voorkomen worden dat armoede ontstaat. Diversiteit en het tegengaan van discriminatie zijn wezenlijk voor GroenLinks. We vinden het belangrijk dat ook in Aa en Hunze gewerkt wordt aan het bereiken van de wereldwijde, door de VN vastgestelde, doelstellingen voor duurzame ontwikkeling, de Global Goals. Op basis van de bovenstaande uitgangspunten heeft GroenLinks Aa en Hunze het hieronder staande verkiezingsprogramma geschreven. Het is geen volledige opsomming van alles wat we belangrijk vinden en moet gebeuren. We hebben een keuze gemaakt. Het zijn de belangrijkste onderwerpen op hoofdlijnen. Aan deze thema’s geven we de komende vier jaren prioriteit.

Duurzame energie en klimaatbeleid

De afgelopen vier jaar is er op het gebied van duurzaamheid al veel gebeurd. Er is een Regionale Energie Strategie opgesteld waarin op gemeentelijk niveau wordt aangegeven welke bijdrage we willen leveren aan (de landelijke afspraken in) het klimaatakkoord. Op gemeentelijk niveau zijn de uitgangspunten voor een Transitievisie Warmte op een rij gezet. Waar het gaat om duurzame energie en klimaatbeleid is het verwerven van draagvlak van groot belang. GroenLinks is bepaald niet blij met de wijze waarop de grote windmolens in ons gebied zijn gekomen. Maar dat is ook geen reden om nu op de rem te trappen, zoals sommige partijen voorstellen. De noodzaak maatregelen te treffen is levensgroot. Er zijn nog volop mogelijkheden zinvolle maatregelen te treffen. Zonnepanelen, kleine windmolens bij particulieren en goede isolatie van woningen zijn een paar voorbeelden van zinvolle initiatieven. Met name armere huishoudens wonen in slecht geїsoleerde huizen en worden dubbel getroffen door de stijgende energieprijzen.

De inwoners van Aa en Hunze hebben de potentie om zelf belangrijke zaken te realiseren. Een voorbeeld daarvan is de aanleg van glasvezel. Dat kan ook op energiegebied. De gemeente kan deskundigheid beschikbaar stellen, faciliteren in het ruimtelijk mogelijk maken, fondsen creëren enz. Vooral stimuleren dat er voldoende gebeurt is van het grootste belang. Op sommige terreinen zal er veel meer moeten gebeuren. De klimaatproblematiek is wereldwijd het belangrijkste probleem dat opgelost moet worden en wij moeten daar op gemeentelijk niveau aan bijdragen wat mogelijk is. De alarmerende bevindingen in het IPCCrapport van de VN heeft dat alleen maar urgenter gemaakt. Belangrijk bij alle energiemaatregelen is dat ze voor iedereen betaalbaar moeten zijn. Ook voor het gewenste draagvlak is dat van groot belang. Er mag geen energie-armoede ontstaan. Subsidies en goedkope leningen moeten het mogelijk maken dat iedereen mee kan doen aan de noodzakelijke energietransitie. Ook de gemeente moet hieraan een bijdrage leveren. Alle nieuwe woningen die in de gemeente gebouwd worden moeten nul-op-de-meter woningen zijn. Ook wanneer de gemeente zelf bouwt moeten dat energie-neutrale woningen of gebouwen zijn. Binnen de gemeente zal er nog meer zonne-energie moeten worden opgewekt. In plaats van grote zonnevelden op de grond zal maximaal ingezet moeten worden op zonnepanelen op zoveel mogelijk daken. Bouwverordeningen moeten rekening houden met de plaatsing van zonnepanelen. Nieuwe woningen moeten zoveel mogelijk ‘op de zon’ worden gebouwd. Woningbouwcorporaties moeten een duidelijke taakstelling krijgen met betrekking tot de isolatie van woningen. Als er gekozen wordt voor zonnepanelen op de grond, heeft dubbelgebruik de voorkeur. Daarmee bedoelen we dat nagegaan moet worden of zonnepanelen gebruikt kunnen worden als dak op een fietsenstalling of parkeerterrein, onderdak voor dieren, kas voor allerlei teelten enz. Als de mogelijkheden voor zonnepanelen op daken uitgeput zijn zullen we meer zonne-energie op land moeten opwekken.

Voor de gemeente is een belangrijke rol weggelegd bij het geven van informatie en voorlichting over energiebesparing en duurzame energie. In de afgelopen raadsperiode zijn op voorstel van GroenLinks energiecoaches aan de slag gegaan. Die moeten deelname van met name mensen met lagere inkomens aan de energietransitie mogelijk maken. GroenLinks streeft – als er gekozen wordt voor zonnevelden - naar kleinschalige zonnevelden passend binnen het door de gemeente inmiddels vastgestelde beleid, waarbij omwonenden maximaal betrokken moeten worden, bijvoorbeeld in de vorm van energiecoöperaties. Waar de gemeente mogelijkheden heeft, wordt elektrisch rijden gestimuleerd. Dat geldt ook voor fietsen naar het werk. Er moeten voldoende laadpalen worden geplaatst om elektrische auto’s op te kunnen laden. Als de eigen vervoersmiddelen van de gemeente aan vervanging toe zijn wordt gekozen voor een elektrisch of waterstofalternatief. Dat gebeurt uiterlijk in 2025. GroenLinks Aa en Hunze is tegen kernenergie, omdat er geen oplossing is voor een veilige berging van kernafval. Enkele zoutkoepels binnen onze gemeente zijn daarvoor nog altijd in beeld. In het bestuursakkoord moet worden aangegeven dat het bestuur van Aa en Hunze dit niet wil. Tenslotte noemen we hier nog het belang van waterberging en het zoveel mogelijk beperken van erfverharding.

Van afval naar grondstof

Binnenkort zal het gemeentelijke afvalbeleid worden geëvalueerd. De gescheiden inzameling loopt niet naar wens, waardoor de gemeente het afgelopen jaar gedwongen was het tarief voor de verwerking van afval te verhogen. GroenLinks is voor een kostendekkend afvaltarief. GroenLinks wil nog meer doen aan het beperken van restafval. Bijna alle afval is herbruikbare grondstof. Hoe beter we afval scheiden, hoe beter het afval als grondstof herbruikbaar is. Ook in de openbare ruimte en bij evenementen en locaties waar veel bezoekers komen moet gescheiden afvalinzameling vanzelfsprekend zijn. We willen alle evenementen zo spoedig mogelijk plasticvrij maken door dat in de vergunning op te nemen. Alle plastic zal ook zo snel mogelijk uit het gemeentehuis verbannen moeten worden. Als het aan GroenLinks ligt is het oplaten van ballonnen bij evenementen of andere gelegenheden niet meer toegestaan. Dit moet in de evenementenvergunningen geregeld worden. De gemeente moet veel doen aan informatieverstrekking en voorlichting. Speciale aandacht moet er daarbij zijn voor wat er wel of niet in de oranje container mag. GroenLinks maakt zich sterk voor gedifferentieerde tarieven (Diftar) om op die manier een bijdrage te leveren aan het verder terugdringen van het restafval. Wie de hoeveelheid restafval beperkt betaalt minder en wordt aldus beloond. In dit verband is het ook belangrijk het gebruik van water uit plastic flessen en flesjes terug te dringen en het gebruik van kraanwater te stimuleren. Daartoe worden in Aa en Hunze in de openbare ruimte watertappunten aangelegd, waar iedereen de eigen flessen gratis kan vullen.

Landbouw

Dieren worden te vaak gebruikt als gebruiksvoorwerp of productiemiddelen. GroenLinks wil het welzijn van dieren verbeteren. Dat betekent dat we streven naar een andere vorm van landbouw. We zijn tegen megastallen, omdat die veel dierenleed en milieuvervuiling met zich meebrengen. Boeren worden door bestaand beleid gedwongen om steeds grootschaliger te werken, maar wij zijn ervan overtuigd dat kleinschaligheid en voldoende buitenruimte voor landbouwdieren uiteindelijk beter is voor dier én mens. Daarom stimuleren we waar mogelijk biologische landbouw. Om extensiever te kunnen boeren moet landbouwgrond beschikbaar blijven voor deze biologische landbouw en niet worden gebruikt voor bollenvelden, lelieteelt, grootschalige zonneparken of omvangrijke graszodenbedrijven. We realiseren ons dat het landbouwbeleid vooral in ‘Den Haag’ geformuleerd wordt, maar pleiten er toch voor dat we landbouwproducten willen die op ecologisch verantwoorde wijze worden geproduceerd en regionaal worden afgezet. Boeren moeten in de gelegenheid worden gesteld om natuur-inclusieve landbouw te bedrijven ten behoeve van een duurzaam perspectief voor de agrarische sector. In contacten met de agrarische ondernemers kan de gemeente dit stimuleren. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen heeft een grote nadelige impact op de kwaliteit van onze Drentse bodem, ons grond – en drinkwater en uiteindelijk onze gezondheid. Ook in Aa en Hunze vindt steeds meer lelieteelt plaats. Omdat hiervoor grote hoeveelheden chemische middelen worden gebruikt moet deze teelt tegengegaan worden, zeker in kwetsbare gebieden.

Ecologisch bermbeheer en natuurbeheer

Ecologisch bermbeheer is belangrijk om bijen en andere insecten, maar ook vogels en egels, een natuurlijke leefomgeving te bieden. Omdat wegbermen als linten door het landschap slingeren, vergroot deze wijze van beheer de biodiversiteit en we weten allemaal hoe belangrijk dat is. De gemeente Aa en Hunze heeft - na herhaaldelijk aandringen van GroenLinks - inmiddels voor een deel van de gemeentelijke bermen gekozen voor ecologisch bermbeheer en daarvoor ook nieuw materieel aangeschaft. Wat ons betreft een prima keus, maar wat GroenLinks betreft mogen er nog wel wat extra middelen voor worden vrijgemaakt, om het proces te kunnen bespoedigen. De pilot heeft nu lang genoeg geduurd. We pleiten voor een jaarlijks stappenplan. In 2025 worden alle bermen – waar mogelijk - ecologisch beheerd. Goede communicatie hierover met en participatie van de inwoners van onze gemeente is belangrijk. Daarnaast moet de gemeente in overleg met de waterschappen over een meer duurzame werkwijze met betrekking tot het onderhoud van sloten.

De afgelopen jaren zijn er in Aa en Hunze veel te veel bomen gekapt, met name om woningbouw mogelijk te maken, maar ook in het buitengebied. De rigoureuze verwijdering van groen speelt met name in de wijk Nooitgedacht bij Rolde. De communicatie over de bomenkap is van de kant van de gemeente slecht. Dat zal de komende jaren anders moeten. Als er om wat voor reden dan ook fors gekapt moet worden dan moet daarover goed gecommuniceerd worden, bijvoorbeeld via de gemeentelijke pagina in De Schakel. Zodra er volgens de gemeente aanleiding is bomen te verwijderen zal contact moeten worden opgenomen met omwonenden. Ook dient aangegeven te worden hoe en waar de herplant tot stand komt. De gemeentelijke kapvergunning moet wat ons betreft opnieuw worden ingevoerd. Voor elke gekapte boom geldt een herplantplicht van een andere boom.

In de groensingels en natuurgebieden, die onder eigendom en beheer van de gemeente vallen, dient de natuurfunctie voorop te staan. Veel dieren worden opgeschrikt door loslopende honden. Daarom zal per gebied aangegeven moeten worden of honden er vrij mogen lopen of moeten worden aangelijnd. Ook dient bepaald te worden of recreatie mogelijk is en in welke vorm. Nu worden teveel wandelpaden kapot gereden door mountainbikers.

Minder licht – en lawaaihinder

Rust, ruimte en ook duisternis zijn kernkwaliteiten van onze groene gemeente die we graag willen handhaven en versterken. Bekeken moet worden of we toe kunnen met minder lantaarnpalen of dat we standaard lantaarnpaalverlichting kunnen vervangen door bewegings-gestuurde verlichting. Ook kan onderzocht worden of op allerlei plekken de openbare verlichting ’s nachts sterker gedimd kan worden. Lichthinder kan ook teruggedrongen worden door verlichting beter te richten. De gemeente moet terughoudend zijn met het verlenen van vergunningen voor uitbundige reclameverlichting. Deze verlichting zal ’s nachts gedoofd moeten worden. Donkere nachten zijn goed voor mens, dier en milieu. Dat geldt ook voor de rust, dorpen en natuur. GroenLinks is wel voorstander van lichtpunten bij bushaltes in het buitengebied. Rond evenementen die geluid voortbrengen moeten goede afspraken worden gemaakt om hinder tegen te gaan. Om de rust te bewaken wil GroenLinks handhaving van het verbod op gemotoriseerd verkeer in natuur – en recreatiegebieden. Voor motorcrossevenementen en vergelijkbare rust - en natuur verstorende activiteiten moet geen vergunning worden verleend.

Recreatie en toerisme

Recreatie en toerisme is een economische factor van belang in onze mooie gemeente. Uitgangspunt daarbij is dat er voldoende rekening wordt gehouden met de natuurlijke en landschappelijke randvoorwaarden. Recreatieplas het Gasselterveld, grenzend aan het Nije Hemelriek, is opengesteld voor publiek, terwijl er nog geen (parkeer) voorzieningen geregeld waren. Een voorbeeld van hoe het niet moet. Zonder adequate voorzieningen hebben duizenden recreanten hier de afgelopen jaren voor veel overlast gezorgd. Het bestemmingsplan voor het gebied wordt aangepast, zodat er aan de rand van het bos een resort met 70 luxe vakantiewoningen en een groot hotel kan worden gerealiseerd. Dat betekent een uitbreiding van de mogelijkheden. GroenLinks is niet tegen goede recreatieve voorzieningen, maar wel tegen uitbreiding daarvan. Hopelijk stimuleert het betaald parkeren bij recreatieplas het Gasselterveld het bezoeken van het gebied per fiets of openbaar vervoer.

Het gaat in de toeristisch-recreatieve sector, maar ook binnen het gemeentehuis, teveel over meer en groter. Wij vinden dat het vooral moet gaan over kwaliteitsverbetering en behoud van alles wat Drenthe zo prachtig maakt. Over het eigene van onze provincie. Over wat vooral ook Aa en Hunze te bieden heeft. GroenLinks legt de nadruk op kwaliteit in plaats van op kwantiteit. Wat de toeristische accommodaties betreft hebben we de grenzen van de groei bereikt. Door steeds meer te willen slachten we de kip met de gouden eieren. Aa en Hunze moet niet een gemeente worden waar op recreatieparken vooral of alleen maar plek is voor welgestelde gasten. Ook mensen met een smalle beurs moeten in Aa en Hunze hun vakantie door kunnen brengen. Alle bouwplannen van recreatiewoningen moeten getoetst worden aan door de gemeenteraad vastgesteld beleid voor de hele gemeente. De gemeente is bezig met een vitalisering van de vakantieparken binnen Aa en Hunze. Het is belangrijk daarbij veel aandacht te hebben voor problemen rond permanente bewoning en oneigenlijk gebruik van vakantieparken. Veel huishoudens wonen er noodgedwongen permanent, omdat er geen betaalbare huizen beschikbaar zijn. Er is nogal wat criminaliteit; geen omgeving voor kinderen om veilig op te groeien. Daaraan wordt bij vitalisering te weinig aandacht besteed. Bij nieuwe vakantieparken moet er door regelgeving en handhaving voor worden gezorgd dat permanente bewoning niet meer voor komt. Voldoende goede en betaalbare woningen kunnen hieraan een belangrijke bijdrage leveren.

Wonen voor iedereen

Aa en Hunze is een fijne gemeente om te wonen. Dat blijkt uit de reacties van veel inwoners van de gemeente die mee hebben gesproken over de inhoud van de nieuwe Woonvisie, die in 2021 is vastgesteld. Wie hier eenmaal woont gaat niet snel weer weg. Uit de gehouden enquete blijkt dat veel inwoners van Aa en Hunze de rust en de ruimte in de gemeente zeer waarderen. Toch zijn er problemen. Er worden onvoldoende betaalbare woningen gebouwd. Voor doelgroepen als jongeren, jonge huishoudens en senioren zijn er onvoldoende mogelijkheden. Dat geldt ook voor statushouders. Voor welgestelde senioren die hier komen Drentenieren is vaak wel plek. Vooral als oudere senioren veel zorg nodig hebben zijn er onvoldoende kleine en betaalbare appartementen in de buurt van de voorzieningen. Voor ouderenhuisvesting is de beschikbaarheid van voorzieningen en de bereikbaarheid daarvan van groot belang. GroenLinks pleit voor een gemeentelijke woonzorgvisie. Er moet ook aandacht zijn voor levensloopbestendige woningen en kangoeroewoningen.

Projectontwikkelaars bouwen vooral binnen het duurdere segment. Daar komt bij dat door een deal tussen de noordelijke provincies en het rijk meer dan 200.000 woningen van de één miljoen in Nederland te bouwen extra woningen in het noorden moeten worden gebouwd. Voor welk deel hiervan voelt Aa en Hunze zich verantwoordelijk? Wat betekent het voor het aanzien van de dorpen als er veel wordt gebouwd? Komen jongeren en senioren uit de eigen gemeente dan nog meer in de knel? Dit soort vragen zullen snel beantwoord moeten worden. Gaan wij op de hogere zandgronden in Drenthe bouwen, omdat het door de klimaatcrisis straks in de Randstad niet meer veilig is? GroenLinks bepleit terughoudendheid. We willen het buitengebied vrij houden van woningbouw. Kiezen eerder voor inbreiding dan voor uitbreiding en vinden dat gezocht moet worden naar mogelijkheden om gebouwen, zoals bijvoorbeeld leegstaande winkels of bedrijfspanden, te verbouwen tot wooneenheden. Ook het vestigen van twee of misschien wel meer woningen in boerderijen kan krachtig worden gestimuleerd. Inbreiden moet niet betekenen dat karakteristieke groene delen van dorpen volgebouwd gaan worden. Die verdienen om cultuurhistorische redenen juist bescherming. Er moet in de dorpen landschappelijk gebouwd worden. GroenLinks is van mening dat er zeker in het veenkoloniale deel van de gemeente nog ruimte is voor woningbouw. Bij alle bouwprojecten in de gemeente moeten maximale duurzaamheidseisen worden aangehouden. Ook moet er ruimte zijn voor experimentele woonvormen, zoals tiny houses en gemeenschappelijke woonprojecten.

Corporaties moeten zorgen voor voldoende duurzame sociale huurwoningen. De gemeente moet onderzoek doen naar de mogelijkheid om zelf extra sociale huurwoningen te bouwen. Het gemeentebestuur moet op passende plekken actief moeite doen een grondpositie te verwerven, waardoor ontwikkelingen beter in eigen hand genomen en gestuurd kunnen worden. De troosteloze locatie Erkelens in Rolde is een voorbeeld van hoe het niet moet. De gemeente moet zich beraden op de vraag wat er gedaan kan worden als particuliere eigenaren belangrijke terreinen braak laten liggen.

Duurzaam openbaar vervoer

GroenLinks vindt openbaar vervoer belangrijk. Het is als alternatief voor de auto een milieuvriendelijke manier om van de ene naar de andere plaats te rijden. Het reguliere openbaar vervoer staat onder druk. De dienstregeling versobert en sommige lijnen worden helemaal opgeheven. Deze ontwikkeling is slecht voor de bereikbaarheid en daarmee de leefbaarheid van een plattelandsgemeente als Aa en Hunze. Bewoners van de kleinere dorpen dreigen geїsoleerd te raken. Waar de markt geen openbaar vervoer meer aanbiedt wil GroenLinks samen met de inwoners zoeken naar duurzame alternatieven. Het is onder andere aan de gemeente om financiële middelen beschikbaar te stellen voor goede, duurzame initiatieven van inwoners op het gebied van openbaar vervoer. De aanwezigheid van voldoende oplaadpunten voor de OV-pas is belangrijk, zeker op het OV-knooppunt Gieten.

Meer ruimte voor fietsers

Fietsen is gezond, gemakkelijk en groen. Goede en veilige fietspaden en ‘fietssnelwegen’ zijn voor mensen met een (elektrische) fiets een uitstekend alternatief voor de auto. GroenLinks wil het fietsen stimuleren door meer te investeren in (snelle) fietspaden. Om het gecombineerd vervoer per openbaar vervoer en fiets te bevorderen moeten bij bushaltes fietsenstallingen worden gemaakt. Goede fietsenstallingen zijn ook belangrijk bij het OVknooppunt, op carpoolplaatsen en in de winkelgebieden in onze dorpen. De onderhoudstoestand van sommige fietspaden is slecht. Als het geen gemeentelijke paden zijn, moet het gemeentebestuur er bij de eigenaar op aandringen dat de paden verbeterd worden. Niet overal hoeven brede, betonnen fietspaden aangelegd te worden. Over het Balloërveld slingeren een paar schelpenpaden. In deze natuurlijke omgeving is daar niets mis mee. Het gaat bij aanleg en onderhoud van fietspaden niet alleen over de toeristische paden. Ook de verkeersfietspaden zijn belangrijk, zeker voor naar school fietsende kinderen. Daarom moet er hard aan worden gewerkt om een fietsverbinding te krijgen tussen Spijkerboor en Eexterveen. Dat geldt ook voor het volledige traject tussen Grolloo en Amen.

GroenLinks pleit er voor om in de drie noordelijke provincies aan te sluiten bij de rest van Nederland waar fietsers op rotondes voorrang hebben. Op vrij liggende fietspaden langs doorgaande wegen moeten fietsers ook voorrang hebben op verkeer uit zijwegen. Aa en Hunze moet hierin initiatieven ontplooien.

Zorg voor iedereen

Iedereen heeft recht op goede zorg. Door decentralisatie van het rijk is de jeugdzorg en de zorg voortvloeiend uit de WMO op het bordje van de gemeente terechtgekomen, zonder er voldoende geld bij te leveren. Door de grote tekorten bij jeugdzorg en WMO staat de financiële positie van de gemeente erg onder druk, al zijn er signalen dat het rijk met extra middelen over de brug gaat komen. GroenLinks is van mening dat (landelijk) onderzocht moet worden hoe het komt dat steeds meer jongeren intensief gebruik maken van de jeugdzorg.

Wat de WMO betreft vinden wij dat ondersteuning vanuit de WMO inkomens – en vermogensafhankelijk geleverd moeten worden. Een voorbeeld daarvan is de huishoudelijke hulp. De gemeente heeft een belangrijke taak en verantwoordelijkheid waar mensen de juiste zorg niet zelf kunnen regelen. Of het nu gaat om jongeren, die ondersteuning nodig hebben of om zorg op maat voor ouderen, iedereen moet de zorg krijgen die hij of zij nodig heeft. GroenLinks vindt het belangrijk dat mensen daarbij zelf de regie over hun eigen leven houden en is daarom voorstander van de inzet van persoonsgeboden budgetten voor mensen die dat willen en kunnen. Op zorgprojecten, zoals bijvoorbeeld zorgboerderijen in de gemeente, moet goed worden toegezien.

Projecten met een dorpscoördinator zoals in Grolloo of de Huiskamer in Gasselternijveen, verdienen ondersteuning en navolging. Dat geldt ook voor andere projecten in de dorpen, waarbij naoberhulp centraal staat en gestimuleerd wordt. Zorgwoningen combineren met dorpshuisfuncties, zoals in Grolloo, is een goede ontwikkeling. Op het terrein van de zorg wordt efficiënt samengewerkt met de Adviesraad Sociaal Domein, Attenta en Impuls. Er moet de komende jaren meer aandacht zijn voor het voorkomen van eenzaamheid. Dorpshuizen spelen hierbij een belangrijke rol.

Werk voor iedereen

Werk is goed voor mensen. Het geeft mensen eigenwaarde, een sociaal netwerk en een stabiele financiële basis. Met elkaar zullen we ervoor moeten zorgen dat ook de meest kwetsbaren op de arbeidsmarkt een plek blijven houden. Dat kan op de reguliere arbeidsmarkt, indien nodig met ondersteuning, of in een beschutte werkomgeving. De gemeente bevordert de inzet van werknemers met een beperking op reguliere arbeidsplekken en dringt bij Werkplein Drentsche Aa aan op het onderhouden van goede contacten met werkgevers binnen de gemeente. Ook de gemeente Aa en Hunze neemt mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst. Als het voor iemand niet mogelijk is betaald werk te verrichten is vrijwilligerswerk een goed alternatief. In dit verband wijzen wij ook op het nut van repaircafe’s en kringloopwinkels. Nuttig vanuit het perspectief van duurzaamheid, maar ook belangrijk als ontmoetingsplek. Voor GroenLinks staat voorop: iedereen doet mee.

Armoede en schuldhulpverlening

Arm zijn is duur. Mensen met weinig inkomen wonen vaak in slecht geїsoleerde huizen, waardoor ze meer betalen aan energielasten. Ze hebben vaker medische zorg nodig en betalen dus veel ‘eigen bijdrage.’ Soms kunnen ze geen lening krijgen voor allerlei voorzieningen, omdat er een inkomenstoets geldt. GroenLinks wil er alles aan doen om dit soort misstanden in Aa en Hunze te voorkomen. Wij gaan ieder beleidsvoorstel toetsen op de gevolgen voor mensen met weinig inkomen. Ook in een relatief rijke gemeente als Aa en Hunze zijn er nogal wat inwoners met financiële problemen. Mensen die zelf onvoldoende inkomen kunnen verwerven, kunnen bij de gemeente terecht voor bijstand. GroenLinks hecht aan de verschillende vormen van bijzondere bijstand voor mensen met lage inkomens; daarop mag niet bezuinigd worden. Er moet speciale aandacht zijn voor kinderen uit arme gezinnen. Ze moeten de mogelijkheid hebben op school overal aan mee te doen, maar ook kunnen deelnemen aan culturele activiteiten en lid kunnen zijn van een sportvereniging. Goede schuldhulpverlening in een zo vroeg mogelijk stadium kan problematische schulden voorkomen. Het project Vroegsignalering is een voorbeeld van een goede aanpak. GroenLinks wil experimenteren met verschillende vormen van schuldhulpverlening, waaronder het overnemen van schulden. We willen graag dat daarbij ervaringsdeskundigen worden ingezet. Het vinden van de benodigde informatie en/of hulp met betrekking tot armoede moet laagdrempelig zijn. Juist voor mensen met minder ervaring in de digitale wereld is het vaak lastig of intimiderend om bij het juiste (digitale) loket te komen. Beleidsvoornemens van de gemeente moeten standaard getoetst worden aan consequenties voor mensen met lage inkomens.

Statushouders en vluchtelingen

Statushouders hebben er belang bij snel in onze samenleving te integreren, zodat ze volwaardig mee kunnen doen. Dat vraagt om extra begeleiding, waar behalve de gemeente, ook veel vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties bij betrokken zijn. Daar waar nodig, moet de gemeente de integratie van statushouders ruimhartig ter hand nemen, begeleiden en ondersteunen. Formeel ligt deze verantwoordelijkheid tegenwoordig weer op het bordje van het gemeentebestuur. De gemeente moet zich ook inspannen om voldoende huisvesting voor de nieuwe Nederlanders te realiseren. Daarbij moet de blik ook worden gericht op de mogelijkheden die leegstaande panden misschien bieden. Er moet gekeken worden naar onconventionele oplossingen. Te denken valt aan leegstaande schoolgebouwen, kantoorpanden en dergelijke. Het zou daarbij ook kunnen gaan om tijdelijke oplossingen. Mocht er weer een beroep worden gedaan op de gemeente Aa en Hunze om vluchtelingen op te vangen, dan zijn die vluchtelingen wat GroenLinks betreft van harte welkom.

Mensen met een beperking

GroenLinks vindt dat ook mensen met een beperking volwaardig mee moeten kunnen doen in onze samenleving. De uitgangspunten van het VN-verdrag voor de rechten van mensen met een beperking zijn daarvoor bepalend. Het gaat dan bijvoorbeeld om het goed toegankelijk maken van de openbare ruimtes en de publieke voorzieningen. Het gaat ook om goed begaanbare voetpaden, toegankelijke overheidswebsites en publieke diensten, zoals het verstrekken van documenten door de gemeente. De website van de gemeente Aa en Hunze kan nog flink verbeterd worden voor mensen met een auditieve of visuele beperking. Ook het realiseren van aanpassingen in werk, onderwijs en huisvesting is van belang. Voor de gemeente is hier een voorlichtende en stimulerende rol weggelegd. Om de gestelde doelen te bereiken wordt nauw samengewerkt met de Werkgroep Inclusie. De gemeente zet zich in om de laaggeletterdheid binnen de gemeente terug te dringen.

Jongeren

Voor jongeren moeten er in de dorpen ontmoetingsplaatsen zijn, die ze zelf voor een belangrijk deel vorm kunnen geven, al dan niet samen met professionele jongerenwerkers. Dat geldt voor onderkomens in kleine dorpen, maar bijvoorbeeld ook voor een nieuw gebouw als De Boerhoorn in Rolde. Er moet in de dorpen genoeg te doen zijn voor jongeren. De gemeente stimuleert contacten tussen jong en oud, want ervaringen uitwisselen verrijkt het leven van zowel jongeren als ouderen. Jongeren zouden ouderen bijvoorbeeld kunnen helpen bij het verder ontwikkelen van de computervaardigheden. Elke jongere gaat met een startkwalificatie, een diploma dus, van school. Uitval in het onderwijs wordt effectief aangepakt. GroenLinks heeft in de gemeenteraad aandacht gevraagd voor het belang van een goed functionerend jongerenpanel. Zo’n panel moet betrokken worden bij zaken die spelen in de gemeentepolitiek en die van belang zijn voor jongeren. Het panel kan zich gevraagd en ongevraagd met dit soort zaken bemoeien. Jongeren moeten ook een stageplek kunnen krijgen bij politieke partijen in de gemeente. Passende woonruimte voor jongeren is belangrijk.

Sport en bewegen

Sport en bewegen zijn gezond voor jong en oud. Daarnaast hebben sportverenigingen in veel dorpen een belangrijke sociale functie. GroenLinks wil de sportverenigingen daarom blijven ondersteunen en samen met de verenigingen meer mensen in beweging krijgen, ook ouderen en mensen met een handicap. Sport kan meer ingezet worden om ouderen langer gezond en zelfredzaam te houden. Binnen het sociale domein moet sport een grotere rol gaan vervullen. De nu aanwezige zwembaden in de gemeente moeten open blijven. Nagegaan moet worden of er in de dorpen bewegingstuinen voor kinderen en ouderen gerealiseerd kunnen worden.

Kunst en cultuur

Kunst en cultuur zijn van grote maatschappelijke waarde. Een breed aanbod in de verschillende dorpen is belangrijk. GroenLinks maakt zich sterk voor een bruisende culturele sector, waarbij het er niet alleen om gaat kunstzinnige uitingen van anderen tot je te nemen, maar ook zelf kunstzinnig actief te zijn. Daarvoor is het van belang dat kinderen op jonge leeftijd via school al in aanraking komen met kunst en cultuur. Ook buiten school moeten ze de mogelijkheid hebben om hun talenten te ontwikkelen. Er mogen voor kinderen geen financiële belemmeringen zijn om deel te kunnen nemen aan kunst en cultuur. GroenLinks wil ook graag meer kunst in de openbare ruimte, zodat iedereen daar op een gemakkelijke manier van kan genieten. Het is belangrijk dat er in de dorpen in de gemeente voldoende geschikte accommodaties zijn voor kunst en cultuur. De aanwezige bibliotheken moeten open blijven. Die bibliotheken hebben een bredere functie dan alleen het uitlenen van boeken. Toneelverenigingen, muziekverenigingen en koren moeten in eigen dorp kunnen repeteren. Bij kunst en cultuur hoort ook cultuurhistorie. Aa en Hunze is een gemeente met een rijke cultuurhistorie. Uitingen van deze cultuurhistorie zijn het waard beschermd te worden. Binnen de grenzen van de gemeente Aa en Hunze vinden jaarlijks enkele grote festivals plaats, zoals het Holland International Blues Festival in Grolloo en het Festival der Aa in Schipborg. De gemeente Aa en Hunze steunt deze festivals waar nodig. Laagdrempelige toegang tot cultuur is belangrijk. Daarom moet de gemeente initiatieven als ‘Oktobermaand – Kindermaand’ blijven ondersteunen.

Burgerparticipatie

De rol van de gemeente verandert. De gemeente bepaalt steeds minder ‘van bovenaf’ wat goed is voor haar inwoners. De inwoners krijgen zelf meer ruimte en daarmee ook meer verantwoordelijkheid om ‘van onderop’ invloed uit te oefenen op en mee te beslissen over hun directe leefomgeving. De rol van de gemeente wordt daarbij meer stimulerend, ondersteunend en faciliterend voor initiatieven van inwoners. Nagegaan moet worden of experimenteren met (dorps)budgetten mogelijk is. De gemeente moet daarbij wel duidelijk de kaders en randvoorwaarden aangeven. Belangrijk is dat burgers niet alleen meepraten als hun eigen belang in het geding is, maar dat ze zich betrokken (gaan) voelen bij het algemene belang. Dat moet van gemeentewege gestimuleerd worden. Het installeren van een burgerraad is daarbij een goed middel, waarbij de uitkomsten van zo’n burgerberaad zoveel mogelijk worden betrokken bij de besluitvorming. Als straks de Omgevingswet is ingevoerd is het gewenst dat de inwoners van Aa en Hunze goed zijn geїnformeerd over de gevolgen hiervan en de mogelijkheden tot participatie. Er moet voor gewaakt worden dat burgers afhaken vanwege snelle digitale ontwikkelingen. Het moet mogelijk blijven zaken aan de balie op het gemeentehuis te regelen. Ook een gebruiksvriendelijke gemeentelijke website is van groot belang. In Aa en Hunze zijn heel veel inwoners als vrijwilliger actief aan de slag in hun eigen dorp. Ook dat is een vorm van burgerparticipatie. GroenLinks is hier blij mee, want betrokken inwoners zijn hard nodig om de voorzieningen en daarmee de leefbaarheid in met name de kleine dorpen in stand te houden of te verbeteren.

GroenLinks vindt het belangrijk dat elk dorp een ontmoetingsplaats heeft passend bij de schaal van het dorp. De gemeente moet gebruik maken van expertise en denkkracht van inwoners. Bijvoorbeeld waar het gaat om energie (energiecoöperaties), maar ook om zaken als het beperken van de hoeveelheid afval, onderhoud van bermen, het beheer van de openbare ruimte enz. Dat kan door bijvoorbeeld inwoners uit te nodigen in denktanks of raden. Er moet wel worden gezorgd voor een goede communicatie over wederzijdse verwachtingen met betrekking tot uit te voeren projecten.

Lokale lasten

De tarieven voor de riool- en afvalstoffenheffing zijn kostendekkend. Stijging van de kosten voor de afvalstoffenheffing kan voorkomen worden door afval goed te scheiden en minder aan te bieden. Wat GroenLinks betreft worden de lokale lasten voor de onroerend zaakbelasting en de toeristenbelasting jaarlijks ten minste geїndexeerd. De lasten stijgen dan jaarlijks mee met de gemiddelde prijsstijging in Nederland. Het beleid op het Afval Breng Station blijft financieel gezien ongewijzigd. Extra structurele inkomsten voor de gemeente kunnen worden gebruikt voor allerlei belangrijke uitgaven voor onze inwoners. De lokale lasten drukken (deels) het zwaarst op de sterkste schouders. Dat geldt bijvoorbeeld voor de onroerend zaakbelasting.

Groen voor de toekomst, Links voor elkaar